No-Rio

- Asıl adım Norio Yamanoi'dir. Ailem bana iki Çin harfinden oluşan bir ad taktı. "Nori" eğitim anlamına gelir, diğeriyse "kahraman". Yani "eğitilmiş kahraman" ya da "eğitim kahramanı"... Tam bana göre bir ad!Paris Üniversitesi'nde altı yıl boyunca Japonca dersi vererek gerçek bir "eğitim kahramanı" olduğumu kanıtladım... Günün birinde "no rio"nun İspanyolca'da "gülmüyorum" anlamına geldiğini keşfettim. O günden beri, kendim gülmeden, insanları karikatürlerimle ve filimlerimle güldürmeye çabalıyorum.

- Fransa'da siyasi esprilere daha mı çok gülüyorlar, ne oldu da siyasi karikatür çizmeye başladın? Şimdi Japonya'da da siyaset çiziyor musun?

- Fransa'da yaşarken hem sinemacıydım hem de Japonca öğretmenliği yapıyordum. Bu arada yarı profesyonelce karikatürler çiziyor ve zaman zaman ödüller kazanıyordum. 1988 yılında Asahi-Shimbun adlı büyük bir gazete, "Aera" adında, Newsweek benzeri Japonca haftalık bir dergi yayınlamaya başladı. Benden yalnız kendilerine münhasır çizmemi istediler, böylece tam profesyonel olarak siyasi karikatür çizmeye başladım. Çeşitli ülkelerde yaşayan çok sayıda dostum var, haliyle evrensel siyaset ve ekonomiyle yakından ilgiliyim. Ne var ki Japon halkı, özellikle son yıllarda Japonya'yı sarsan ekonomik krizden sonra, uluslararası siyasetle pek ilgilenmiyor. Bu nedenle, artık 80'lerde veya 90'larda çizdiğim kadar evrensel boyutlarda çizemiyorum.

- Bugünlerde Paris'te düzenlenen önemli bir sergiye davet edildiğini duyduk, bu sergiyi biraz anlatır mısın?

- Bu sergi "Fransa Ulusal Çağdaş Tarih Müzesi" ile haftalık "Le Courrier International" dergisi tarafından düzenlendi. Çağdaş Tarih Müzesi'nde 18. yüzyıldan günümüze afiş, fotograf, karikatür tarzındaki çeşitli siyasi propaganda malzemeleri muhafaza ediliyor. "Le Courrier International" ise 130.000 adet baskı yapan haftalık siyasi bir dergi. Son on yılda, bu dergide 600 den fazla karikatürcünün 14.000 dolayında siyasi karikatürü yayınlandı. Sergide, dünyamızın 1999 - 2000 yılları arasında geçirmiş olduğu değişimi yansıtan 95 karikatürcünün çizdiği 330 adet karikatür yer alıyor. Bu sergiye seçildiğim için çok mutluyum zira karikatürlerimin Avrupalılar ile Japonlar tarafından nasıl farklı algılandıklarını bilmek benim açımdan çok önemli.

- Japonya'daki okurla Avrupalı okur arasında kıyaslama yapılacak olursa, belirgin bir anlayış farkı var mı?

- Siyasi karikatürcü olarak genellikle felaketleri çizerim... Savaşlar, ekonomik krizler, vs... Japonlar söylemek istediğimi anlamaya çalışır fakat gülmezler. İnsanların acılı hallerine gülmenin doğru olmadığını düşünürler. Oysa ki Avrupalılar, krizi atlamak için gereken enerjiyi gülerek temin ederler. Geçen yıl şöyle bir karikatür çizdim: "civilization" (uygarlık) kelimesini iki büyük İ harfiyle çizdim. Buradaki "civilization" yazısı New York'taki ikiz kuleleri temsil ediyordu. Derken iki uçak İ harflerine çarpıyor ve "uygarlık" yıkılıyordu. Terorizmin uygarlığımızı çökerteceğine dikkat çekmek istemiştim. Ama Japonlar bunu kabullenemedi. Karikatürümü gözyaşı döken duygusal bir özgürlük heykeliyle değiştirmek zorunda kaldım. Sanırım karikatürlerim Avrupa'da daha iyi kabul görüyor.

- Yarı profesyonel dediğin çizerliğe ne zaman ve nasıl başladın?

- Yirmi yaşındaydım, sinema okumak için bir yıl Fransa'da kalmıştım. Kendimi 68 öğrenci hareketinin içinde bulmuştum. Olaylardan o denli etkilenmiştim ki Japonya'ya dönüşümde Amerikan aleyhtarı 20 kadar karikatür çizdim. Yaptıklarımı gören çok ünlü bir Japon çizeri "Sen karikatürcü olmalısın" diyerek beni yayıncısıyla tanıştırdı. Yarı profesyonelliğe böyle başladım. -

 Japonya'da en beğendiğin karikatür sanatçısı kimdir? Etkilendiğin bir karikatürcü oldu mu?

- Japonya'da taktir ettiğim tek karikatürcü var: Bay Shoji Yamafuji. "Ukiyoe" stili dediğimiz özel bir tarzda karikatür çizer. Kendisinden biraz etkilendiysem de, kendime Avrupalı ve Güney Amerikalı karikatürcüleri örnek aldım. Özellikle Sempé, Mordillo, Quino ve diğerlerini...

- Karikatürlerinin gerisinde yatan temel felsefe nedir?

- Budizm. "Petrol Savaşı" adındaki karikatürümde ruhun göç etme düşüncesini gözleyebilirsin.

- Teşekkürler.