Biz de bir karikatür krizi yaşamıştık


DANİMARKA'da başlayan karikatür krizinin serüvenini anlatmaya gerek yok. Bir gazetede çıkan Hz. Muhammed karikatürlerinden sonra bütün dünyadaki protesto toplantılarını da televizyonlardan izlediniz, gazetelerden okudunuz.

Dostum, karikatürcü İzel Rozental, benim de içinde bulunduğum bir karikatür krizini anımsattı.

Sergi mekánı olarak, yapısını aynen koruyan, eski bir ibadethane, bir sinagog, Schneidertempel Sanat Merkezi'nde 1999 yılında, Yeni Bir Binyılın Eşiğinde İnançlar Uluslararası Karikatür Sergisi açılmıştı.

Düzenleme kurulu; Ferruh Doğan, Doğan Hızlan, Aykut Köksal, Irvin Mandel, Tan Oral, İzel Rozental, Ohannes Şaşkal, Marianna Yerasimos'tan oluşuyordu.

Sergiye; dünyanın dört bir yanından yüz yirmi usta karikatürcü çağrılmıştı.

Rozental, serginin felsefesini şöyle özetlemişti:

"İnanıyorduk ki yüz yirmi karikatürcü, inançlar hakkındaki düşüncelerini, bakış açılarını, kendilerine has mizahi üslup ve grafik anlayışları içerisinde saygılı bir şekilde dile getirebilecekti."

KAPUSTA RİCA ÜZERİNE KARİKATÜRÜNÜ RÖTUŞLATTI

Böyle de oldu, ancak son anda elimize geçen bir karikatürde sorun çıktı.

NEW YORK TIMES'ın Polonya asıllı çizeri Janusz Kapusta, üç semavi dinin peygamberleri ile Buda'yı bir arada tasvir etmişti. Biz düzenleme kurulu üyeleri bunu görünce, doğrusu biraz tedirgin olduk. Bilirkişi Turgut Çeviker de bizim kaygımızı paylaştı.

Durumu telefonla İzel Rozental, Kapusta'ya iletti, sanatçının yanıtı çok hoşgörülü ve saygılıydı:

"Ben, bütün dinlerin temsilcilerini, özellikle de Müslümanların peygamberini çok aydınlık bir yüz ifadesiyle çizdim; ama yüzünün görünmesi Müslümanlara karşı saygısızlıksa onu yeniden çizebilirim."

Sanatçı, vakit olmadığını bildiren Rozental'a ne söyledi bilir misiniz? Hiçbirimiz bunu tahmin edemezdik.

"Sana nasıl yapacağını tarif edeyim; karikatürümü rötuşlayabilirsiniz."

Çözüm biçimi ne kadar çok şeyi bir arada ifade ediyordu. Başka bir dindeki sanatçının farklı bir dine olan saygısını, sanatçının sanatçıya güvenini.

Rozental'ın yeni kriz konusunda söyledikleri, Le Figaro'da yayımlanan Marie-Michele Martinet'nin yazısında (13 Şubat 2006) yer aldı.

* * *

BİR sanatçının hoşgörüsü ne kadar çok sorunu çözüyor.

Yunus Emre, bir sözün, cihan cehennemini yedi cennete çevirdiğini söylemişti, demek tek bir çizgi de cennete çevirebiliyormuş.
Doğan HIZLAN - 14.03.2006 11:09:00